Duurzaam hergebruik van water en valorisatie van reststromen

Omdat waterbronnen schaars zijn en omwille van de duurzaamheid gaan hoe langer hoe meer bedrijven over op "hergebruik" van water. Met de huidige behandelingstechnieken wordt maar een gedeelte van het water gerecupereerd. Bovendien geeft dit aanleiding tot een concentraatstroom waarvoor steeds moeilijker een lozingsvergunning te verkrijgen is. Vooral het gebrek aan een geschikte verwerkingstechniek voor de concentraatstromen verhindert vaak de implementatie van een doorgedreven waterhergebruik.

WATER: EEN KOSTBAAR EN BESCHERMD GOED

Europa kampt sinds twee decennia met waterschaarste; ongeveer de helft van de Europese landen heeft een tekort aan water van goede kwaliteit. Relatief schoon grond- en oppervlaktewater wordt steeds schaarser, niet in het minst door de toenemende vervuiling. Deze schaarste wordt verergerd door de volgende factoren: i) de toenemende behoefte aan gezond drinkwater, veroorzaakt door bevolkingsgroei en welvaart, ii) onoordeelkundig/oneigenlijk gebruik in de industrie, en iii) een steeds sterkere toename van watergebruik door de agro-sector wereldwijd. Water is dus een kostbaar goed dat met de grootste zorg moet worden omringd. Sinds 22 december 2000 is de Europese ‘Kaderrichtlijn Water (KRW)’ van kracht die het kader uittekent voor een uniform waterbeleid in de hele Europese Unie. Dit heeft ook in Vlaanderen ingrijpende gevolgen voor het waterbeleid en het waterbeheer, zowel op het niveau van het gewest, provincies, steden en gemeenten, als op het niveau van de industrie. De richtlijn bepaalt dat tegen eind 2015 een ‘goede oppervlaktewatertoestand’ en een ‘goede grondwatertoestand’ moet worden bereikt.

WATER: EEN INDUSTRIËLE GRONDSTOF

Water is één van de belangrijkste grondstoffen in de landbouw en industrie. Het vervult een groot aantal functies, bijvoorbeeld als drinkwater, als koelvloeistof, als reactiemedium, als transportmedium (textielindustrie en wasserijen) en als voedingsingrediënt bij de productie van goederen. Huidige en toekomstige maatschappelijke ontwikkelingen maken echter dat het niet langer vanzelfsprekend is dat voldoende water van voldoende kwaliteit op elk gewenst moment beschikbaar is. Zoals reeds hierboven aangehaald: water wordt een schaarse grondstof. Dat is de belangrijkste aanleiding voor het streven naar het sluiten van industriële waterkringlopen, oftewel het optimaliseren van de waterhuishouding. Dit streven is gericht op een substantiële vermindering van het watergebruik en/of van beïnvloeding van de waterkwaliteit door emissies naar water te reduceren.

CONCENTRAATSTROMEN: EEN SECUNDAIRE GRONDSTOF

Inherent aan waterkringloopsluiting is het ontstaan van concentraatstromen. Momenteel worden ze nog aanzien als ongewenste afvalstromen die een ‘bottleneck’ vormen voor intensief waterhergebruik. Echter, door een integrale benadering en mits het toepassen van adequate, innovatieve concentrerings- en zuiveringstechnieken kunnen ze verworden tot een bron van secundaire grondstoffen. Dit past volledig binnen de Europese kaderrichtlijn (EG) 2008/98 voor het beheer van afvalstoffen, die recentelijk geleid heeft tot een herziening van het Vlaams afvalstoffendecreet in een nieuw Materialendecreet (24/06/2011). Deze kaderrichtlijn stelt zich tot doel het klassieke afvalbeleid om te vormen tot een materialen/ grondstoffenbeleid waarbij de term materiaal/grondstofkringloop een sleutelbegrip vormt. Het begrip kringloopsluiting krijgt hierdoor een extra dimensie: niet alleen water maar ook de grondstoffen in de concentraatstromen worden gerecycleerd en doorlopen meerdere kringlopen. Kringloopsluiting is bijgevolg een integraal veranderingsproces met technische, organisatorische, economische en sociaal-maatschappelijke aspecten. Het zoeken naar de nodige geïntegreerde maatregelen vraagt dan ook om ‘een andere kijk’ op het proces. De watertechnologie-aanbieders kunnen met hun actieve opstelling een belangrijke rol spelen in het stimuleren van geïntegreerde maatregelen. Zij beschikken namelijk over technologische kennis en informatie omtrent:
  • Watermanagement: welke stromen zijn geschikt voor hergebruik
  • Industrieel water(her)gebruik
  • Water fit-to-use: de juiste waterkwaliteit voor elke toepassing
  • Concentraatstromen: welke typestromen worden gegenereerd bij waterhergebruik
Maar om het industriële watermanagement op een duurzame, efficiënte en zo optimaal mogelijke manier te benaderen met inbegrip van het secundaire grondstofmanagement, is er een brede kijk nodig die het louter technologische aspect overschrijdt, waarbij verbanden dienen gelegd te worden tussen alle actoren in het speelveld en tussen de verschillende disciplines. Een integrale aanpak dringt zich hier op.

Doelstellingen van het traject:

  • verhogen van de recovery bij kringloopsluiting
  • uitwerken van een totaal concept voor de behandeling van anorganische zoutstromen
  • valideren van de mogelijkheden van nieuwe technologieën
  • valoriseren van zouten
  • uitwerken van het concept “centrale concentraatbehandeling “ op maat van de KMO’s
  • Vlaanderen op de kaart zetten als een kennisregio op het vlak van integraal waterhergebruik
Project funding:
Vlaams Agentschap voor innoveren en ondernemen