Wat is een octrooi?

Het octrooi is een wettelijk document dat door de Dienst voor de Industriële Eigendom van de FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie wordt uitgereikt. Aan de uitvinder wordt een exclusief exploitatierecht toegekend, m.a.w. het octrooi verleent aan de houder een uitsluitend en tijdelijk recht tot exploitatie van een uitvinding die nieuw is, een inventief karakter heeft en vatbaar is voor toepassing op het gebied van de nijverheid. Dit wil ook zeggen dat de houder van het octrooi aan iedere derde partij de vervaardiging, het aanbod, de inzet in de handel, het gebruik, de invoer of de voorraad van het product dat onderwerp is van zijn uitvinding, te verbieden. Dit recht wordt door de wetgever verleend.

Een octrooi heeft een nationale territorialiteit, m.a.w een octrooi is slechts geldig in het land waar het werd uitgereikt. Daarom dient men een octrooi aan te vragen in alle landen waar men bescherming wenst. Er bestaan echter ook vereenvoudigde procedures waardoor men d.m.v één enkele aanvraag een octrooi in verschillende landen kan bekomen. De bekendste voorbeelden hiervan zijn de Europese octrooiaanvraag (geldt voor maximaal 20 landen) en de internationale octrooiaanvraag (voor meer dan honderd landen).

Over het algemeen heeft een octrooi een maximale duurtijd van twintig jaar. Eens hij zijn octrooi heeft verkregen, dient de houder dan ook zijn jaarlijkse taksen te betalen om zijn privileges te behouden.

Ons Patentboekje

ons patentboekje

In "Ons Patentboekje" - een nuttige handleiding in 10 hoofdstukken bij de bescherming en het beheer van je knowhow en intellectuele rechten - vertelt Vlaio je alles wat je ooit wou weten over Intellectuele Eigendom! 

Aan welke criteria moet een uitvinding voldoen?

Nieuwheid

Een uitvinding wordt beschouwd als nieuw indien zij geen deel uitmaakt van de stand van de techniek. Onder de stand van de techniek verstaat men alle kennis die wereldwijd publiek beschikbaar is. Dit houdt ook in dat het belangrijk is zorgvuldig om te springen met informatie omtrent een uitvinding waarvoor nog geen octrooiaanvraag is geschied, daar een publicatie er toe zou leiden dat de uitvinding reeds deel uitmaakt van de stand der techniek.


Inventief karakter

Dit houdt in dat de uitvinding slechts op niet-evidente wijze mag voortvloeien uit de stand der techniek. Men kan dit toetsen door zich de vraag te stellen of een gemiddelde vakman uit het betreffende domein op basis van de stand der techniek tot dezelfde uitvinding zou komen.


Industriële toepasbaarheid

Een uitvinding kan slechts het onderwerp van een octrooi zijn indien zij kan worden vervaardigd of toegepast op enig gebied van de nijverheid, inclusief land- en tuinbouw. M.a.w. de uitvinding moet vatbaar zijn om commerciële doeleinden te dienen.


Uitsluitingen

Zaken zoals ontdekkingen, wetenschappelijke theorieën, wiskundige methoden, esthetische vormgeving of methoden voor het verrichten van geestelijke arbeid, zijn niet octrooieerbaar. Let wel: een toepassing van deze zaken bijvoorbeeld onder de vorm van een industrieel product of een procedé van industriële vervaardiging, kan wel octrooieerbaar zijn.

Waarom een octrooiaanvraag indienen?

Volgens een enquête bij een aantal Europese ondernemingen wordt een octrooiaanvraag het vaakst ingediend omwille van:

  • bescherming van een technologische voorsprong
  • bescherming van een markt
  • bescherming van nieuwe afzetgebieden
  • vermindering van de risico’s van een investering
  • bescherming van de verkoop

Merken, tekeningen en modellen

Een merk kan een naam, tekening of de combinatie van beide zijn. In onze mondiale economie is een sterk merk een belangrijke troef. De bescherming ervan verdient dan ook alle aandacht. De registratie van een merknaam is hierbij de eerste stap. Men kan een merknaam deponeren in Benelux of Europees verband (Gemeenschapsmerk) of men kan een Internationale Inschrijving (WIPO) nemen.

Een merk deponeren is eenvoudig en kan online gebeuren via de site van het Benelux Bureau voor de Intellectuele Eigendom (BBIE) waar u ook de tarieven terugvindt.

Een tekening (2D) of model (3D) is het uiterlijk van een voortbrengsel of een deel ervan dat nieuw is en een eigen karakter heeft. Het uiterlijk wordt afgeleid uit de kenmerken van de lijnen, de omtrek, de kleuren, de vorm, de textuur of de materialen van het voortbrengsel zelf of de versiering ervan. In de Europese Unie geniet de ontwerper voor iedere tekening of model een automatische bescherming (Unregistered Design). Wanneer er discussie over een bepaalde tekening of model ontstaat zal men onweerlegbaar moeten kunnen aantonen in het bezit te zijn van de oudste kopie ervan.

Een tekening of model kan ook geregistreerd worden in de Benelux, op Europees (EU) en internationaal (WIPO) niveau. De registratie van een tekening of model is een oorsprongsgarantie. Een tekening of model is registreerbaar als het aan een aantal voorwaarden voldoet, zoals nieuwheid en eigen karakter, wat betekent dat een design zich in meer dan in de details van andere designs moet onderscheiden.

De strijd tegen namaak

Namaak is gedefinieerd in het burgerlijk recht als de totale of gedeeltelijke reproductie of het gebruik van het voorwerp van een beschermd intellectueel eigendomsrecht zonder toestemming van de eigenaar daarvan. Namaak is dus een inbreuk op een intellectueel eigendomsrecht.

België is één van de meest actieve lidstaten in de EU in de strijd tegen namaak bij toepassing van de Verordening 1383/2003 en neemt één vijfde van alle namaakgoederen in de EU in beslag.

Elk jaar worden 20 miljoen stuk namaakgoederen in beslag genomen!

Indien u een inbreuk vaststelt op uw eigendomsrechten (octrooien, merken of modellen), kunt u het beste contact opnemen met de FOD economie, dienst intellectuele eigendomsrechten. Zij geven dit door aan het gemachtigde controleorgaan dat dan de gepaste maatregelen zal treffen.

Onze collega Octrooicellen